SVERDLOV ÜNİVERSİTESİ'NDE VERİLEN
KONFERANSLAR
Nisan 1924
IX ÇALIŞMA STİLİ
Burada sözkonusu olan edebi stil değildir.
Çalışma stili ile, Leninizmin pratiğinde özel ve ona özgü olan, Leninist
fonksiyoner özel tipini yaratan şeyi kastediyorum. Leninizm, özel tipte
Parti ve devlet fonksiyoneri yetiştiren, özel, Lenin'e özgü bir çalışma
stili yaratan teorik ve pratik bir okuldur. Bu stilin karakteristik
belirtileri nelerdir? Özellikleri nelerdir?
Bunlar iki özelliktir:
a) Rus devrimci atılımı ve
b) Amerikan akılcılığı [Sachlichkeit]*.
Leninizmin stili, Parti ve devlet çalışmasında bu iki özelliğin
bir-leştirilmesidir.
Rus devrimci atılımı, atalete, rutine, tutuculuğa, düşünme tembelliğine,
eski geleneklere kölece bağlılığa karşı panzehirdir. Rus devrimci atılımı,
düşünmeye zorlayan ve ilerleten, eskiyi yıkan, perspektifler açan canlandırıcı
güçtür. Bu atılım olmadan hiçbir ilerleme mümkün değildir. Ama Rus devrimci
atılımı, çalışmada Amerikan akılcılığı ile birleştirilmezse, pratikte içi boş
"devrimci" Manilovizme yozlaşması.
*"Sachlichkeit": Sorunlara yaklaşırken duygulara yer vermeyen,
maddeci, sağduyulu bir yaklaşımı ifade eden; duygusallığın karşıtı olarak
kullanılan bir kavramdır. Amerikan akılcılığı diye çevirmeyi uygun gördük.
çok olasıdır. Böyle yozlaşma örnekleri pek çoktur. Kaynağı, herşeyi yoluna
koyacak, herşeyi değiştirecek durumda olduğu söylenen kararnamelerin kerametine
iman olan "devrimci" proje kotarma ve "devrimci" plan yapma hastalığını kim
bilmez? "M. K. İ." (Mükemmel Komünist İnsan) öyküsünde bir Rus yazarı, İ.
Ehrenburg, ideal mükemmel insanın şemasını çizmeyi amaç edinen ve... bu
"çalışma" içinde "boğulan", bu hastalığa tutulmuş bir "Bolşevik" tipini
betimliyor. Bu öyküde gerçi büyük abartmalar vardır ama, hastalığı doğru bir
şekilde betimlediğinden kuşku duyulamaz. Ama bu hastalarla Lenin kadar
iğneleyici ve amansız bir şekilde alay eden başka kimse olmamıştır. "Komünist
böbürlenme" � o, proje yapmaya ve kararnameciliğe olan bu hastalıklı imanı böyle
adlandırıyordu.
"Komünist böbürlenme", der Lenin, "Komünist Partisi'ne mensup olan ve
henüz ondan temizlenmemiş olan bir kişinin, tüm görevlerini komünist
kararnamelerle halledebileceğini sanması demektir." (Bkz. Lenin, Seçme Eserler,
C. 9, s. 291. [s. 301. �İnter Yayınlan.])
"Devrimci" tumturaklı sözlere karşı Lenin genellikle basit ve her
günlük görevleri ileri sürerdi ve böylelikle "devrimci" proje kolancılığın
gerçek Leninizmin hem ruhuna ve hem de lafzına ters düştüğünü vurgulardı.
"Daha az tumturaklı laflar", diyor Lenin, "ve daha çok basit, her
günlük iş..." "Daha az siyasi laf salatası ve komünist inşanın... en basit ama
canlı olgularına daha fazla dikkat..." (Aynı yerde, s. 477-466. [Türkçesi, s.
477-468.])
Amerikan akılcılığı ise "devrimci" Manilovizme ve fantezi ürünü proje
kolancılığına karşı panzehirdir. Amerikan akılcılığı ne engel bilen ne de
tanıyan, her tür engeli akılcılık sebatıyla bertaraf eden, küçük de olsa bir kez
başlanan işi mutlaka sonuna kadar götüren, o olmaksızın ciddi bir inşa
çalışmasının düşünülemeyeceği, yılmaz bir güçtür.
Ama Amerikan akılcılığı Rus devrimci atılımı ile birleştirilmezse, dar ve
ilkesiz pratikçiliğe yozlaşması çok olasıdır. Bazı "Bolşevikleri" yozlaşmaya ve
devrim davasına sırt dönmeye götüren dar pratikçilik ve ilkesiz işgüzarlık
hastalığını kim bilmez? Bu özgün hastalık, B. Pilniyak'ın "Çıplak Yıl" öyküsünde
yansımasını bulmuştur; bu öyküde, gerçi iradeye ve pratik kararlılığa sahip ve
çok "enerjik" bir şekilde "çalışan", ama perspektiften yoksun olan, "şeylerin iç
bağlantısını" bilmeyen ve bundan dolayı devrimci çalışma yolundan sapan Rus
"Bolşevik" tipleri çizilmektedir. Kimse bu işgüzarlık hastalığını Lenin kadar
acı şekilde alaya almamıştır. "Darkafalı pratikçilik", "kafasızca işgüzarlık" �
Lenin bu hastalığı işte böyle nitelerdi. Buna karşı canlı devrimci eylemi ve
günlük çalışmamızın tüm alanlarında devrimci perspektiflerin zorunluluğunu ileri
sürer; bununla ilkesiz pratikçiliğin, gerçek Leninizme, "devrimci" proje
kolancılık kadar aykırı olduğunu vurgulardı.
Rus devrimci atılımının Amerikan akılcılığı ile birleştirilmesi � işte
Parti ve devlet çalışmasında Leninizmin özü budur.
Ancak böyle bir birleşme, bize Leninist fonksiyonerin mükemmel tipini,
Leninizmin çalışma stilini verir.
Nisan 1924
Leninizmin Sorunları, İnter Yay., s. 13-107
LENİNİZMİN
TEMELLERİ ÜZERİNE