tax-in-kind ==Bir Çeşit vergi- Tarımsal alandan paranın
dışında-para yerine- üretilen üretim ve ya hayvan olarak alınan vergi .
Aynı Vergi olarak çevirilmiştir<<<<P1
AYNÎ VERGİ ÜZERİNE (YENİ POLİTİKANIN ÖNEMİ VE KOŞULLARI)
<<<<P-2 AYNÎ VERGİ ÜZERİNE (YENİ
POLİTİKANIN ÖNEMİ VE KOŞULLARI)
SİYASAL ÖZET VE ÇIKARILAN SONUÇLAR
Kısaca da olsa, siyasal duruma, yukarda özetlediğim iktisadî gelişmelere
bağlı olarak gösterdiği şekillenme ve değişmelere değinmek zorundayım.
1921'de ekonomimizin temel özelliklerinin,
1918'deki özelliklerle hâlâ aynı olduğunu söylemiş bulunuyorum. 1921 ilkyazında,
öncelikle mahsulün azlığı ve hayvanların ölmesi yüzünden, köylülerin durumu,
savaşın ve ablukanın sonucunda zaten son derece kötü iken, daha da kötü bir hal
aldı. Bu, genel olarak, küçük üreticinin öz "niteliğini" ifade eden bir siyasal
bocalamaya yolaçtı. Bu bocalamanın en göze çarpan ifadesi, Kronstadt
ayaklanmasıdır.
Kronstadt olaylarının en karakteristik özelliği,
küçük-burjuva unsurun bocalamağıdır. Ortada tam olarak formüle edilmiş, açık ve
belirli hiç bir şey yoktu. "Özgürlük", "serbest ticaret", "kurtuluş", "bolşeviklerin
olmadığı Sovyetler", parti "diktatörlüğünden" kurtulma, ya da Sovyetlerde yeni
seçimler vb. hakkında bulanık sloganlar duyduk. Hem menşevikler, hem de
sosyalist-devrimciler, Kronstadt olaylarının "kendilerine ait" olduğunu ilân
ettiler. Viktor Çernov, Kronstadt'a bir ulak gönderdi. Bu ulağın önerisi üzerine
Kronstadt liderlerinden biri olan menşevik Valk, Kurucu Meclis istedi.
Derhal, denebilir ki, bir anda şimşek hızıyla beyaz muhafızlar bütün güçlerini "Kronstadt
için" seferber ettiler. Kronstadt'taki beyaz muhafız askerî uzmanları, sadece
Kozlovski değil çok sayıda uzman, Oranienbaum'a kuvvet çıkarılması için bir plan
hazırladılar. Bu plan, bocalayan menşevikleri, sosyalist-devrimcileri ve
partili-olmayan unsurları ürküttü. Yurtdışında yayınlanan elliden fazla Rus
beyaz muhafız gazetesi, "Kronstadt için" azgın bir kampanya yürütmeye
başladılar. Büyük bankalar, finans kapitalin bütün kuvvetleri, Kronstadt'a
yardım için para topladılar. Burjuvazinin ve büyük toprak sahiplerinin zeki
lideri kadet Milyukov, safdil [sayfa 455] Viktor
Çernov'a doğrudan doğruya (ve dolaylı olarak, Kronstadt olayları ile ilgileri
yüzünden Petrograt'ta hapis olan menşevik Dan ve Rojlov'a), sabırla, Kurucu
Meclis konusunda acele etmeye hiç gerek olmadığını ve bolşeviklerin olmadığı
bir sovyet hükümetinin desteklenebileceğini ve desteklenmesi gerektiğini
anlattı.
Küçük-burjuva lafazanlığının kahramanı Çernov ya
da ''marksizme" benzesin diye boyanmış küçük-burjuva reformizminin şövalyesi
Martov gibi kendini beğenmiş bön kimselerden daha akıllı olmak, elbette,
kolaydır. Dikkati çekmek istediğimiz konu, Milyukov'un birey olarak, daha zeki
olması değil, ama sınıfsal durumu, büyük burjuvazinin parti lideri olması
nedeniyle, olayların sınıf sal özünü ve karşılıklı etkileme ilişkisini,
küçük-burjuvazinin liderlerinden Çernov'lar ve Martov'lardan. daha açıkça
görmesi ve kavramasıdır. Burjuvazi, gerçekten, kapitalist düzende, hem monarşi
hem de en demokratik cumhuriyet rejimi altında, kaçınılmaz olarak egemen olan ve
yine kaçınılmaz olarak dünya burjuvazisinin desteğini alan bir sınıf kuvvetidir,
Ama küçük-burjuvazi, yani İkinci Enternasyonalin ve "İki-buçuk"uncu
Enternasyonalin kahramanları, durumun iktisadî niteliği gereği, sınıfsal
iktidarsızlığın ifadesinden başka bir şey olamaz. Bocalamaları, lafebelikleri ve
zavallılıkları bu yüzdendir. 1789'-da küçük-burjuvalar hâlâ büyük devrimciler
olabiliyordu. 1848'de gülünç ve acınacak bir haldeydiler. 1917-1921'de
oynadıkları gerçek rol, adları Çernov ye Martov, ya da Kautsky, MacDonald, vb.
olsun, gericiliğin iğrenç suç ortaklığı ve düpedüz ona yardakçılıktır.
Berlin'deki gazetesinde Martov, Kronstadt'ın
sadece menşevik sloganlar benimsemekle yetinmeyip, tamamen beyaz muhafızların,
kapitalistlerin ve büyük toprak sahiplerinin hizmetinde olmayan bir bolşevik
aleyhtarı hareketin mümkün olduğunu kanıtladığını ilân ettiği zaman,
küçük-burjuva kendini beğenmişliğinin iyi bir örneğini verdi. Gerçekte
[sayfa 456]
söylediği şuydu: "Bütün gerçek beyaz muhafızların Kronstadt isyancılarına alkış
tuttuğu ve Kronstadt'a yardım için bankalar kanalıyla para topladığı gerçeğine
gözlerimizi kapayalım!" Çernov'lar ve Martov'larla kıyaslandığında Milyukov
haklıdır, çünkü o sadece gerçek beyaz muhafız kuvvetin, kapitalistlerin
ve toprak ağalarının kuvvetinin asıl taktiklerini ortaya koymaktadır.
Gerçekte şunu söylemektedir: "Bolşevikler devrildiği sürece, ister sağa,
ister sola, ister menşeviklere, ister anarşistlere olsun, bolşevikler olmadıktan
sonra, iktidarın eldeğiştirmesi sözkonusu olduğu sürece, ister anarşist,
isterse herhangi türden bir Sovyet hükümeti olsun, kimi desteklediğimizin önemi
yoktur." Ondan sonrasını "biz" Milyukov'lar, "biz" kapitalistler, gerisini "biz"
büyük toprak sahipleri "kendimiz" hallederiz. Sibirya'da Çernov ve Mayski'ye,
Macaristan'da Çernov ve Martov'lara, Almanya'da Kautsky'ye ve Viyana'da
Friedrich Adler ve şürekâsına yaptığımız gibi, anarşistleri tekmeleyeceğiz,
Çernov ve Martov'lara iyi bir dayak attıktan sonra onları dışarı atacağız.
Gerçek, pratik burjuvazi bu saf kendini beğenmişlerin —menşevikler,
sosyalist-devrimciler ya da partili-olmayan— yüzlercesini aldatmış ve bütün
ülkelerdeki bütün devrimlerde bunları pek çok kez kapı dışarı etmiştir. Bunu
tarih tanıtlamıştır; olaylar doğrulamıştır. Kendini beğenmişler gevezelik edecek;
Milyukov'lar ve beyaz muhafızlar iş yapacaktır.
Milyukov şunları söylemekte son derece haklıdır:
Biraz sağa, biraz sola olsun, eğer iktidar bolşeviklerden giderse mesele yoktur;
gerisi kendiliğinden gelecektir. Bu, bütün ülkelerdeki devrimlerin tarihinin,
ortaçağdan bu yana modern tarih dönemini oluşturan yüzyılların doğruladığı bir
sınıfsal gerçektir. Dağınık küçük üreticiler, köylüler, iktisadî bakımdan ve
siyasal bakımdan
ya burjuvaziyle birleşirler (kapitalist düzende bütün ülkelerde ve bütün modern
devrimlerde böyle olmuştur ve kapitalist düzende her zaman böyle
[sayfa 457] olacaktır) ya da proletarya ile (modern
tarihin en büyük devrimlerinin bazılarının doruğunda çok kısa dönemler için, en
ilkel biçimle böyle oldu; 1917-1921'de Rusya'da daha gelişmiş bir biçimiyle
böyle olmuştur). Ancak kibirli kendini beğenmişler "üçüncü" bir yol, "üçüncü"
bir kuvvet hakkında gevezelik edebilir, hayal kurabilirler.
Büyük güçlüklerle ve ölüm-kalım mücadelelerinin
ortasında bolşevikler, yönetme yeteneği olan bir proleter öncüsü yetiştirdiler.
Proletaryanın diktatörlüğünü başarıyla kurdular ve savundular. Dört yıllık
pratik deneyimin sınavından sonra, Rusya'daki sınıf kuvvetleri arasındaki ilişki,
gün gibi açık bir biçimde ortaya çıkmıştır: biricik devrimci sınıfın su,
verilerek çelikleştirilmiş öncüsü; yalpalayan küçük-burjuva unsur ve ülke
dışında hazırol durumda gizlenen ve dünya burjuvazisi tarafından desteklenen
Milyukov'lar, kapitalistler ve büyük toprak sahipleri. Herhangi bir "iktidar
değişikliğinden" ancak sonuncuların yararlanacağı açıktır.
Yukarıya aktardığımız 1918 tarihli broşürde, şu
nokta çok açık bir şekilde belirtilmişti: "Başlıca düşman", "küçük-burjuva
unsur"dur. "Ya bu küçük-burjuvaziyi denetim ve gözetim altına alırız, ya
da onlar, hiç kuşkusuz ve kaçınılmaz olarak, devrimin, tıpkı aynı küçük mülkiyet
toprağından devrildiği gibi, işçilerin iktidarını devirirler. Mesele budur.
Başka türlü olamaz." (5 Mayıs 1918 tarihli broşürden alınmıştır.)
Kuvvetimiz, Rusya'daki ve bütün dünyadaki,
bütün mevcut sınıf kuvvetleri hakkındaki berrak bilgimizde ve bunlar
hakkındaki ciddî tahminlerimizde; ayrıca, bundan doğan enerjide, demirden
sağlamlıkta, kararlılıkta ve mücadeleye bağlılıkta yatar. Birçok düşmanlarımız
vardır, ancak bunlar dağınıktırlar ya da (bütün küçük-burjuvalar, bütün Martov
ve Çernov'lar, bütün partili-olmayan unsurlar, bütün anarşistler gibi) ne
istediklerini bilmemektedirler. Ama biz, birlik halindeyiz: doğrudan doğruya
kendi aramızda ve
[sayfa 458] dolaylı olarak bütün ülkelerin
proleterleriyle. Biz tam olarak ne istediğimizi biliyoruz. Dünya çapında
yenilmezliğimizin nedeni budur. Ancak, bu, tek tek proleter devrimlerinin uzun
ya da kısa süreler için yenik düşmesi olasılığını hiç bir şekilde ortadan
kaldırmaz.
Küçük-burjuva unsura, unsur denmesi boşuna
değildir. Çünkü bu, gerçekten özelliği olmayan, belirsiz ve bilinçsiz bir şeydir.
Küçük-burjuva kendini beğenmişler, "genel oy hakkının", kapitalist düzende,
küçük üreticinin niteliğini ortadan kaldırdığını sanırlar. Gerçekte "genel oy
hakkı", kapitalist düzende, kilisenin, basının, öğretmenlerin, polisin,
militaristlerin ve binlerce çeşit ekonomik baskının desteğiyle burjuvaziye
yardım eder. Burjuvazinin dağınık küçük üreticileri kendisine bağımlı
kılmasına yardım eder. Yıkıntı, yoksulluk ve zorlu yaşam koşullan
yalpalamaya yolaçar: bir gün burjuvaziye doğru, başka bir gün proletaryaya doğru.
Bu yalpalamaya dayanabilecek ve onu yenebilecek olan, yalnızca proletaryanın
çelikleşmiş öncüsüdür.
1921 ilkyazındaki olaylar,
sosyalist-devrimcilerin ve menşeviklerin oynadığı rolü bir kez daha ortaya
koymuştur: Yalpalayan küçük-burjuva unsurun bolşeviklerden uzaklaşmasına,
kapitalistlerin ve toprak ağalarının yararına olarak bir "iktidar değişikliği
"ne yolaçmasına yardım ediyorlar. Menşevikler ve sosyalist-devrimciler şimdi
kendilerini partisiz olarak gizlemeyi öğrendiler.
Bu, tamamen tanıtlanmıştır. Ancak ahmaklar bunu görmeyebilir, aldatılmamıza
izin vermememiz gerektiğini anlamayabilir. Partisizler toplantıları bir put
değildir. Siyasal bakımdan henüz olgunlaşmamış yığınlara, politikanın dışındaki
milyonlarca emekçiye yaklaşmamıza hizmet ederlerse, bunlar yararlıdır. "Partisizlik"
kılığına bürünmüş menşeviklere ve sosyalist-devrimcilere bir platform temin
ederlerse zararlıdırlar. Bu kimseler ayaklanmalara, beyaz muhafızlara yardım
ediyorlar. Açık ya da partisiz olarak gizlenmiş menşeviklerin ya da
sosyalist-devrimcilerin [sayfa 459] yeri partisizler
toplantıları değil, cezaevidir. (Ya da beyaz mu hafızlarla yanyana yabancı
gazetelerdir; Martov'un yurtdışına gitmesine sevinerek izin verdik.) Yığınların
neler hissettiklerini bulmanın ve onlara daha da yaklaşmanın başka yöntemlerini
bulabiliriz ve bulmalıyız. Parlamentarizmle, Kurucu Meclislerle, partisizler
toplantılarıyla vakit geçirmek isteyenlere yurtdışına gitmeleri gerektiğini
öneriyoruz. Martov'un yanına giderek "demokrasi"nin tadına bakabilirler;
Wrangel'in askerlerine bunun tadını sorun. "Toplantılardaki" "muhalefetle"
kaybedecek vaktimiz yok: "Kendi adamlarını" geri getirmek için, büyük toprak
sahiplerini ve burjuvaziyi yerine iade etmek için, her yalpalama işaretini
dikkatle izleyen dünya burjuvazisi tarafından kuşatılmış bulunuyoruz. İster bir
"partisizlik" kisvesine bürünsünler, isterlerse bunu açıkça ilân etsinler,
mengevikleri ve sosyalist-devrimcileri cezaevlerinde tutacağız,
Mümkün olan her yoldan siyaset alanında
olgunlaşmamış emekçi yığınlarıyla daha yakın ilişkiler kuracağız, ama
menşeviklere ve sosyalist-devrimcilere fırsat veren, Milyukov'a yarayan
yalpalamalara fırsat veren yöntemler kullanmayacağız. Milyukov'un o kadar
yararına olan menşevik ve sosyalist-devrimci dersleri bir mektep kitabından
okuyabilmek için kendilerini partisiz olarak "gizleyenleri" değil, yüzlerce
partisizi, yığınlar arasından gerçek partisizleri, işçi ve köylüler arasından en
aşağı tabakayı, özellikle sovyetik çalışmaya, öncelikle iktisadî çalışmaya
teşvik için büyük çaba harcayacağız. Yüzlerce partisiz bizim için çalışmaktadır.
Ve bunlardan düzinelercesi çok önemli ve sorumluluk gerektiren konumdadır.
Onların çalışma biçimlerine daha çok dikkat göstermeliyiz. En aşağı düzeyden
binlerce işçiyi teşvik etmek için, onları sistematik olarak ve ısrarla sınamak
ve bu mevkilere lâyık olduklarını gösterdikleri takdirde onların yüzlercesini
daha yüksek mevkilere tayin etmek için daha çok çalışmalıyız.
Komünistlerimiz gerçek yönetsel görevlerini daha
hâlâ yeterince anlamıyorlar: kendilerini yıpratarak, yeteri kadar iş yapmayarak,
yirmi işe birden başlayıp hiç birinin sonunu getirmeyerek, "her şeyi kendileri"
yapmaya uğraşmamalıdırlar. Düzinelerce ve yüzlerce yardımcının çalışmalarını
denetlemeli, bu çalışmaların aşağıdan yani gerçek yığınlar tarafından
denetlenmesini sağlamalıdırlar. Çalışmaları yönetmeli ve büyük üretimi
örgütleme konusunda deneyimi (kapitalistler) ve, bilgisi (uzmanlar) olanlardan
öğrenmelidirler. Askerî uzmanların onda-dokuzu her fırsatta ihanet etmeye
muktedir oldukları halde, akıllı bir komünist, bir askerî uzmandan bilgi
almaktan çekinmeyecektir. Akıllı bir komünist (kapitalistin bir ayrıcalık sahibi
ya da bir komisyoncu ya da kooperatif üyesi küçük bir kapitalist, vb. olmasına
bakmaksızın) kapitalistten öğrenmekten korkmayacaktır; kapitalist, askerî
uzmandan daha iyi olmadığı halde, Kızıl Ordu'da ihanet eden askerî uzmanları
yakalamayı, namuslu ve vicdan sahibi olanları ayırmayı ve, genel olarak,
binlerce ve onbinlerce askerî uzmandan yararlanmayı öğrenmedik mi? (Kendine özgü
bir biçimde) aynı şeyi öğretmenler ve mühendisler için de yapmayı öğreniyoruz.
Bunu Kızıl Ordu'da yaptığımızdan çok daha kötü bir şekilde yapıyorsak da. (Çünkü
Kızıl Ordu'da, Denikin ve Kolçak bizi kamçıladı; daha çabuk, daha gayretli ve
daha akıllı bir şekilde öğrenmeye zorladı.) (Yine kendine özgü bir biçimde) aynı
şeyi komisyoncularla, devlet için çalışan alıcılarla, küçük kooperatif
kapitalistleriyle, girişimci ayrıcalık sahipleriyle, vb. yapmayı öğreneceğiz.
İşçi ve köylü yığınlarının durumu derhal iyileştirilmelidir. Bunu,
partili-olmayan güçler dahil yeni güçleri yararlı çalışmalara sokarak
başaracağız. Aynî vergi ve buna bağlı olan önlemler, bunu kolaylaştıracaktır. Bu
yolla, küçük üreticinin kaçınılmaz yalpalamalarının iktisadî kökünü kurutacağız.
Sadece Milyukov'a yarayan siyasal yalpalamalara gelince, [sayfa
461] onlara karşı amansızca mücadele edeceğiz. Yalpalayanların sayısı
çoktur: biz ise. azız. Yalpalayanlar dağınıktır; biz ise birlik halindeyiz.
Yalpalayanlar iktisadî bakımdan bağımsız değillerdir; proletarya bağımsızdır.
Yalpalayanlar ne istediklerini bilmiyorlar: çok kötü bir şey yapmak istiyorlar,
ama Milyukov onları bırakmıyor. Biz ise ne istediğimizi biliyoruz.
Ve bunun için kazanacağız.
SONUÇ
Özetleyelim.
Aynî vergi, Savaş Komünizminden ürünlerin
düzenli sosyalist değişimine geçiştir.
1920 mahsulünün kötülüğünün doğurduğu geniş
çaptaki yıkım, büyük sanayiin hızla yeniden kurulmasına olanak olmaması
nedeniyle, bu geçişi ivedilikle zorunlu kılmıştır.
Bu yüzden, yapılacak ilk iş, köylülerin durumunu
düzeltmektir. Bunun yolları, aynî vergidir, tarımla sanayi arasında değişimin
geliştirilmesi ve küçük sanayiin geliştirilmesidir.
Değişim, serbest ticarettir, kapitalizmdir. Küçük
üreticinin dağınıklığını yenmede ve bir ölçüde bürokrasinin kötülüklerine karşı
mücadelede bize yardımcı olduğu kadarıyla yararlıdır. Ne kadar yararlı olacağını
pratik deneyim belirleyecektir. Proletarya, iktidarı, sağlam bir şekilde elinde
tuttuğu sürece, ulaşımı ve büyük sanayii sağlam bir şekilde kendi ellerinde
tuttuğu sürece, proletarya iktidarı tehlikede değildir.
Vurgunculuğa karşı mücadele, hırsızlığa ve devlet
gözetim, muhasebe ve denetiminden kaçmalara karşı mücadeleye dönüştürülmelidir.
Kaçınılmaz ve belirli bir ölçüde bizim için gerekli olan kapitalizmi, bu denetim
yoluyla, devlet kapitalizmi kanalına sokacağız.
Tarımla sanayi arasındaki değişim teşvik
edilirken yerel inisiyatifin ve bağımsız hareketin gelişmesine her türlü olanak
tanınmalıdır. Bu, en geniş çapta ve ne pahasına olursa olsun yapılmalıdır. Bu
alanda edinilen deneyimler üzerinde çalışılmalıdır ve bu deneyim mümkün olduğu
kadar çeşitlendirilmelidir.
Köylü tarımına yardım eden ve onu iyileştiren
küçük sanayie yardım edilmelidir. Belirli bir ölçüde bu yardım, devlet
stoklarından verilen hammadde şeklinde yapılabilir. Bu hammaddeleri işlenmeden
bırakmak en büyük suç olur.
Komünistlerin, tüccarlar, kooperatif üyesi küçük
kapitalistler ve kapitalistler dahil, burjuva uzmanlardan "öğrenmelerinden"
korkmamalıyız. Farklı bir şekilde olsa da, askerî uzmanlardan öğrendiğimiz gibi
onlardan da öğrenmekten korkmamalıyız. "Öğrenilenlerin" sonuçlan, sadece pratik
deneyimle ve işleri, sizin tarafınızda olan burjuva uzmanlarından daha iyi
yapmakla sınanmalıdır. Sanayide ve tarımda bir ilerleme sağlamak ve aralarında
değişimi geliştirmek için her yolu deneyin. "Öğrenim karşılığında ödeyeceğiniz
para"yı esirgemeyin: bir şeyler öğrenecek olursak, hiç bir bedel fazla
olmayacaktır.
Emekçi halk yığınlarına yardım etmek', onlara
yakınlaşmak, iktisadî yönetim işi için onlar arasından yüzlerce ve binlerce
partisiz yetiştirmek için elinizden gelen her şeyi yapın. Ancak Kronstadt
stilinde son moda, partisiz kılığına bürünmüş menşeviklerden ve
sosyalist-devrimcilerden başkaları olmayan "partisizlere" gelince; saf
demokrasinin bütün nimetlerinden serbestçe yararlanabilmeleri ve Çernov,
Milyukov ve Gürcü menşevikleriyle serbestçe fikir teatisinde bulunabilmeleri
için Berlin'e, Martov'un yanına gönderilmeli ya da cezaevlerinde emniyet altında
tutulmalıdırlar.
21 Nisan 1921
1921 Mayısında, broşür olarak basılmıştır.
Dipnotlar
[1*] K. Marks, F. Engels,
Gotha ve Erfurt Programlarının
Eleştirisi, Sol Yayınları, Ankara 1976, s. 31. –Ed.
[2*] Friedrich Engels,
Almanya'da Burjuva Demokratik
Devrim , "Fransa'da ve Almanya'da Köylü Sorunu", Sol Yayınları, Ankara 1975,
s. 430. -Ed.
[3*] Pud — yaklaşık olarak 16 kg'a eşit bir Rus
ağırlık bîrimi. -Ed.