|
KÜTÜPHANE |
LENIN |
SOL KOMUNIZM
ÜÇ
BOLŞEVİZM TARİHİNİN BELLİ BAŞLI AŞAMALARI
Devrimin hazırlanış yılları (1903-1905). Her yanda büyük fırtınanın
yaklaşışı hissediliyor. Toplumun bütün sınıflarında kaynaşma ve hazırlık. Yurt
dışında siyasi muhaceret basını, devrimin bütün temel sorunlarını teorik olarak
koyuyor. Üç temel sınıfın, başlıca üç siyasi akımın temsilcileri,
liberal-burjuva akım, küçük-burjuva demokrat akım (ki, bunlar "sosyal-demokrat"
ya da "devrimci-sosyalist" flaması altında gizlenmektedir), ve devrimci proleter
akım, programların ve taktiklerin karşılaştığı amansız bir mücadelede ilerdeki
açık sınıf mücadelesini bekliyorlar ve ona hazırlanıyorlar. 1905-1907 ve
1917-1920 yıllarında, yığınların, uğrunda elde silah savaştıkları bütün
(sayfa 15) sorunları o dönemin basınında rüşeym halinde bulabiliriz (ve
bulmalıyız da). Bu üç başlıca eğilim arasında, elbette ki, geçici ve melez bir
sürü ara şekillenmeler de var. Daha açık ve tam olarak ifade edersek: gerçekte
sınıf eğilimleri olan ideolojik ve siyasi eğilimler, basın organlarının,
partilerin, hiziplerin, grupların mücadelesinde billurlaşmaktadır; sınıflar,
önlerindeki savaşlar için muhtaç oldukları ideolojik ve siyasi silahı örste
döverek yaratmaktadırlar.
Devrim yılları (1905-1907). Bütün
sınıflar kendi kimlikleriyle ortaya çıkıyorlar. Bütün program ve taktik
kavramları, yığınların eylemiyle deneyden geçiriliyor. Grev mücadelesi, dünyada
görülmedik bir genişliğe ve keskinliğe ulaşıyor. İktisadi grevin siyasi greve
dönüşmesi ve siyasi grevin çarlığa karşı ayaklanma halini alması. Yönetici
proletarya ile duraksamalı, istikrarsız yönetilen köylülük arasındaki
ilişkilerin pratikte deneyden geçirilmesi. Mücadelenin kendiliğinden gelişmesi
sırasında sovyet örgüt biçiminin doğuşu. Sovyetlerin rolü üzerinde o dönemdeki
tartışmalar, 1917-1920 yıllarının büyük mücadelesini müjdeliyor. Parlamenter
mücadele biçimi ile parlamento-dışı mücadele biçiminin, parlamentonun boykotu
taktiği ile parlamentoya katılma taktiğinin, legal ve illegal mücadele
biçimlerinin birbirini izlemesi ve aynı zamanda bu biçimler arasında bulunan
bağların ve ilişkilerin birbirini izlemesi, bütün bunlar, şaşırtıcı zengin bir
içerikle ortaya çıkmaktadır. Bu dönemin her bir ayı, yığınlar ve önderler için,
sınıflar ve partiler için siyasi bilimin ilkelerinin öğretimi bakımından
"barışçı", "meşruti" gelişme koşulları altında geçen bir yıla bedeldir. Eğer
1905'in "genel provası olmasaydı", 1917 Ekim ihtilâlinin zaferi mümkün olmazdı.
İrtica yılları (1907-1910). Çarlık
yenmiştir. Bütün devrimci partiler ya da muhalefet partileri ezilmişlerdir.
(sayfa 16) Siyaset yerine, yılgınlık, moral kırıklığı, bölünmeler,
dağılma, davayı inkar, ahlaksızlık, felsefi idealizme doğru artan bir eğilim;
mistisizm, karşı-devrimci bir ruh halini izlemeye yaramaktadır. Ama aynı
zamanda, devrimci partilere ve devrimci sınıfa, son derece yararlı bir tarih
diyalektiği dersi veren, siyasi savaşı yılmadan yürütmeyi onlara anlatan ve
öğreten de, bu büyük yenilginin kendisidir. İnsan gerçek dostlarını felaket
anında tanır. Yenilgi yılları, iyi bir okuldur.
Galip gelen çarlık, Rusya'nın
kapitalizm-öncesi ataerkil düzeninin kalıntılarını bir an önce yıkmak
zorundadır. Rusya'nın burjuva gelişmesi gerçekten hızlı ilerlemeler kaydediyor.
Sınıfların dışında ya da üstünde kalınabileceği hayali, kapitalizmden
kaçınılabileceği hayali, tuzbuz olmuştur. Sınıf savaşı yepyeni bir biçimde ve
daha açık seçik olarak gelip çatıyor.
Devrimci partiler,
eğitimlerini tamamlamalıdırlar. Onlar taarruz etmeyi öğrenmişlerdir. Şimdi artık
bu bilimin başka bir bilimle tamamlanmasının zorunlu olduğunu anlamak gerekiyor:
en iyi nasıl ricat edilecektir? Hem taarruz, hem ricat bilimini öğrenmeden
galebe çalmanın olanaksız olduğunu anlamak gerek ve devrimci sınıf, kendi öz
tecrübesiyle bunu anlamaya çalışıyor. Yenilgiye uğramış olan bütün devrimci
partiler arasında, en düzenli biçimde ricat edebilen, "ordularına" en az zarar
getirerek, yönetici çekirdeğinden en az kayıplarda bulunarak, derin ve tamiri
mümkün olmayan bölünmelere uğramadan en az moral kırıklığı ile ve en geniş, en
iyi düşünülmüş ve en enerjik çalışmaya yeniden atılabilecek biçimde ricat
edebilen, bolşevikler oldu. Eğer bolşevikler bunu başardılarsa, bu, sadece ricat
etmenin gereğini anlamayan, en gerici parlamentolarda bile legal olarak
çalışmanın, en gerici sendikalarda, kooperatiflerde ve benzeri örgütlerde
çalışmanın gereğini anlamayan devrim (sayfa 17)
gevezelerini, gözlerinin yaşına bakmadan zamanında suçlayıp saflarından atmış
olmalarındandır.
Atılım yılları (1910-1914).
Başlangıçta ilerleme inanılmayacak kadar yavaş oldu. Sonra, 1912'de, Lena
[2]
olaylarından sonra, giderek hız kazandı. Bolşevikler, görülmedik güçlüklere
göğüs gererek, işçi sınıfı saflarında burjuvazinin ajanı oldukları, 1905'ten
sonra bütün burjuvazi tarafından anlaşılmış olan ve bu yüzden de burjuvazi
tarafından, bolşeviklere karşı, türlü yollarla desteklenen menşevikleri
yenilgiye uğrattılar. Bununla birlikte, bolşevikler, yeraltı çalışmalarını
"legal olanaklardan" açıkça yararlanma ile birleştiren doğru taktiği uygulamış
olmasalardı, bu sonucu hiç bir zaman elde edemezlerdi. En gerici Dumalarda bile,
bolşevikler, tüm işçi sınıfının temsilini sağlayabildiler.
Birinci Emperyalist Dünya Savaşı
(1914-1917). "Parlamentonun" aşırı gerici niteliğine rağmen, legal
parlamentarizm, devrimci proletaryanın partisine, bolşeviklere büyük faydalar
sağlıyor. Bolşevik milletvekilleri, Sibirya'nın yolunu tutuyorlar. Bizdeki
emigrasyon (muhaceret) basınında, sosyal-emperyalizmin, sosyal-şovenizmin,
tutarsız ya da tutarlı enternasyonalizmin, barışçılığın (pasifizmin) ya da
pasifist hayallerin devrimci açıdan reddinin bütün fikir nüansları, tam
ifadesini bulmuştur. Rus sosyalizmindeki "hizipler" bolluğu ve bunların
birbirlerine karşı giriştikleri amansız savaş karşısında küçümseyerek kaşçatan
II. Enternasyonalin ahmak bilgeleri ve kocakarıları, savaş bütün ileri ülkelerde
o kadar övülen "legaliteyi" ortadan kaldırdığı zaman, İsviçre ve diğer
ülkelerdeki, Rus devrimcilerin yapabildikleri gibi özgür bir (illegal) görüş
teatisini düzenleyerek, doğru görüşlere varmayı becerememişlerdir. İşte bu
yüzdendir ki, kendilerini açığa vurmuş olan bütün ülkelerin sosyal-şovenleri ve
"kautskicileri", proletaryanın en büyük hainleri durumuna düşmüşlerdir. Ve eğer
bolşevizm, 1917-1920'de başarıya ulaşabildiyse, bu başarının başlıca
nedenlerinden biri, daha 1914'ün sonundan başlayarak sosyal-şovenizmin ve
"kautskiciliğin" alçaklığını, iğrençliğini ve ihanetini (Fransa'da
Longuetisme [3]
, İngiltere'de Bağımsız İşçi Partisi'nin [4]
ve fabianların [5]
görüşleri ile İtalya'da Turati'nin tutumu vb. kautskizme uygundur) en sert bir
dille suçlamış olması, yığınların da daha sonra, kendi tecrübeleriyle gittikçe
bolşevik görüşlerinin doğruluğuna inanmış olmasıdır.
İkinci Rus Devrimi (1917 Şubatından
Ekimine kadar). Çarlığın çürümüş ve bitkin hali (buna son derece çetin bir
savaşın darbeleri ve acıları eklenince), büyük bir tahrip gücünün çarlığa karşı
dikilmesini sağlamıştı. Birkaç gün içinde savaş koşulları içinde, Rusya,
dünyanın herhangi bir ülkesinden daha özgür bir burjuva demokratik cumhuriyet
oluverdi. En parlamenter cumhuriyetlerde olduğu gibi, muhalefet partileri ve
devrimci partilerin önderleri, hükümeti kurma işine giriştiler; ve bu
parlamentoların en gericisinde bile muhalefet partisi önderi unvanı, bu önderin
sonra gelecek olan devrimdeki rolünü kolaylaştırıyordu.
Birkaç hafta içinde menşevikler ve
"devrimci-sosyalistler", II. Enternasyonalin Avrupalı kahramanlarının, iktidar
düzenbazlarının ve öteki oportünist it sürüsünün bütün yöntemlerini, tarzlarını,
iddia ve ukalâlıklarını benimsemekte hayran kalınacak bir yetenek gösterdiler.
Şimdi Scheidemann'lar ve Noske'ler hakkında, Kautksy'ler ve Hilferding'ler,
Renner'ler ve Austerlitz'ler, Otto Bauer'ler ve Fritz Adler'ler, Turati'ler ve
Longuet'ler hakkında, fabianlar ve İngiliz Bağımsız İşçi Partisi önderleri
hakkında okuduğumuz her şey, bize, usandırıcı bir tekrarlama, bilinen eski bir
türkünün tutturulması gibi gelmektedir (ve gerçekten de öyledir). Bütün bunları,
biz, (sayfa 19) menşeviklerde görmüştük. Tarih, bize, kendi
tarzında bir oyun oynadı: geri kalmış bir ülkenin oportünistlerine, birçok
gelişmiş ülkenin oportünistlerinin oynayacağı rolü, önceden oynattı.
II. Enternasyonal kahramanlarının tümünün
iflaslarını, sovyetlerin ve sovyet iktidarının rolünü ve kapsamını
anlamadıklarından utanç içinde boğulmalarını, şu anda, II. Enternasyonalden
çıkmış olan son derece önemli üç partinin (Almanya Bağımsız Sosyal-Demokrat
Partisi, [6]
Fransa'da Longuetiste Parti ve İngiltere'de Bağımsız İşçi Partisi) bu
soruna kafalarını çarparak "parlak" bir biçimde şereflerini yitirmelerini, bütün
bu partilerin 1848'de kendisine "sosyal-demokrat" adını takan küçük-burjuvazinin
havası içinde küçük-burjuva demokrasisinin önyargılarına köle olmalarını,
bütün bunları, biz daha önce menşeviklerin örneğinde görmüştük.
Tarih, sovyetlerin, 1905'te Rusya'da doğmasını, sovyetlerin rolünü ve kapsamını
anlayamadıkları için 1917 Şubat-Ekim döneminde menşevikler tarafından
sovyetlerin yozlaştırılmasını, ve şimdi de, bütün ülkelerin proletaryasına büyük
bir hızla yayılan sovyetler iktidarı fikrinin bütün dünyada
doğmasını, buna karşılık, tıpkı bizim menşevikler gibi sovyetlerin rolünü ve
kapsamını anlayamayan II. Enternasyonalin o muteber kahramanlarının her
yerde iflas bayrağını çekmelerini bize göstermekle iyi bir oyun oynamıştır.
Tecrübe kanıtlamıştır ki, proleter devriminin bazı başta gelen temel
sorunlarında, bütün ülkelerin, Rusya'nın geçtiği yoldan geçmeleri kaçınılmaz bir
şeydir.
Bolşevikler, parlamenter mücadeleye ve
gerçekte burjuva cumhuriyetine karşı ve menşeviklere karşı başarılı
mücadelelerine büyük bir ihtiyatla başladılar; onlar, bu mücadeleyi, bugün
Avrupa ve Amerika'da yaygın olan görüşün tam tersine, büyük bir dikkat ve özenle
hazırlamışlardı. Bu dönemin başlangıcında, biz, hükümetin (sayfa
20) devrilmesi çağrısında bulunmadık; sovyetlerin bileşim ve
zihniyetinde önceden değişiklikler olmadıkça, hükümeti devirmenin olanaksız
olduğunu açıkladık. Burjuva parlamentonun, kurucu meclisin boykotunu ilan
etmedik ve resmen, daha 1917 Nisan Konferansımızda, parti adına, kurucu meclisli
bir burjuva cumhuriyetinin, kurucu meclissiz burjuva cumhuriyetinden daha iyi
olduğunu söyledik; ama "işçi ve köylülerin" sovyet cumhuriyetinin her türlü
parlamenter burjuva demokratik cumhuriyetten daha iyi olduğunu da ekledik. Eğer
bu tedbirli, ayrıntılı, sabırlı hazırlığımız olmasaydı, 1917 Ekiminde, ne zaferi
elde edebilir, ne de onu elde ettikten sonra muhafaza edebilirdik.
|